ความหมายในชีวิตของผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS

ความหมายในชีวิต เป็นการรับรู้และตอบสนองของบุคคลในแต่ละขณะ แต่ละสถานการณ์ที่ดำรงอยู่ เป็นลักษณะเฉพาะที่ผันแปรไปในแต่ละบุคคล เป็นสิ่งที่บุคคลใช้ยึดเหนี่ยวในการมีชีวิต ผลักดันให้บุคคลมีกำลังใจในการดำรงชีวิตอยู่อย่างมั่นคง เป็นแรงจูงในให้บุคคลดำรงชีวิตต่อไปได้

งานวิจัยนี้เป็นเป็นงานวิจัยเชิงคุณภาพ เก็บข้อมูลโดยการสัมภาษณ์บุคคลที่ได้รับการวินิจฉัยว่าติดเชื้อ HIV/AIDS จำนวน 8 ราย เพื่อเพิ่มความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับความหมายในชีวิตของผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS นำไปสู่การพัฒนารูปแบบการปรึกษาเชิงจิตวิทยาของนักจิตวิทยาการปรึกษา และแนวทางการศึกษาวิจัยหรือการให้ความช่วยเหลือสำหรับผู้ที่สนใจ

ผลการวิเคราะห์ข้อมูลพบประเด็นหลักเกี่ยวกับความหมายในชีวิตของผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS 5 ประเด็น ดังนี้

1. การเรียนรู้ที่จะอยู่กับความไม่มั่นคงจากการติดเชื้อ

ความไม่มั่นคงในใจจากการติดเชื้อ มาจากความกลัวจากความคิดฟุ้งซ่านเกี่ยวกับตนเอง ได้แก่ กลัวการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้น ทั้งด้านสภาพร่างกาย การดำเนินชีวิต และความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง ความกลัวเหล่านี้ทำให้เกิดความรู้สึกโดดเดี่ยวและสิ้นหวัง ผู้ติดเชื้อจึงจำเป็นต้องก้าวข้ามความกลัวนี้ไปให้ได้เพื่อให้สามารถมีชีวิตอยู่อย่างมีความหมาย

ผู้ติดเชื้อใช้เวลาทบทวนถึงสิ่งต่างๆ ที่เกิดขึ้นกับตนเอง อาศัยหลักความเชื่อ/หลักศาสนาเพื่อปลอบประโลมจิตใจตนเองให้คลายจากความกลัว เมื่อสามารถปรับตัวปรับใจยอมรับความเป็นจริงได้แล้ว ก็จะพยายามแสวงหาความรู้ แสวงหาแหล่งให้คำปรึกษา เพื่อการดูแลตนเอง

2. ความรักความเข้าใจจากคนรอบข้างทำให้รักตนเอง รักชีวิต

การแสดงออกถึงความรัก ความเข้าใจ ไม่รังเกียจ ไม่เลือกปฏิบัติ ไม่ตอกย้ำ และประคับประคองให้กำลังใจ ของบุคคลสำคัญในชีวิต และทีมสุขภาพ ทำให้ผู้ติดเชื้อมีกำลังใจในการต่อสู้โรคและรักตนเอง พยายามใช้ชีวิตอยู่เพื่อตนเองและผู้อื่น

3. การค้นพบแรงบันดาลใจ ที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ และมุ่งสู่อนาคต

การมีแบบอย่างผู้ติดเชื้อที่มีสุขภาพกายและใจดี มีชีวิตอยู่ได้นาน 10-20 ปี หรือการพบเห็นบุคคลที่ด้อยกว่าในสังคม ทำให้ผู้ติดเชื้อได้กลับมาพิจารณาตนเอง และเกิดแรงบันดาลในที่จะเปลี่ยนแปลงการดำเนินชีวิตและต่อสู้กับโรค นอกจากนี้ผู้ติดเชื้อยังได้รับกำลังใจจากสังคมผู้ติดเชื้อด้วยกัน และมีหลักธรรมะเป็นที่ยึดเหนี่ยวจิตใจ ผู้ติดเชื้อจึงเรียนรู้ที่จะมีชีวิตอยู่กับปัจจุบัน และขณะเดียวกันก็พบความสำคัญของการจุดมุ่งหมายในชีวิต

4. การเปลี่ยนแปลงด้านบวก การเริ่มต้นชีวิตใหม่ และความหวัง

ผู้ติดเชื้อเลือกให้ความสำคัญกับสุขภาพร่างกายของตนเองเป็นอันดับแรก ยอมเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมด้านต่างๆ ที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพ รวมถึงสิ่งแวดล้อมด้านการงานและอาชีพอีกด้วย ส่วนในด้านจิตใจ ผู้ติดเชื้อสามารถค้นพบความหมายและเป้าหมายในชีวิตผ่านการเป็นผู้ให้โดยไม่หวังผลตอบแทน ไม่ว่าจะเป็นการแบ่นปันเรื่องราวของตนเพื่อเป็นวิทยาทานแก่ผู้อื่น การเป็นอาสาสมัครตามโรงพยาบาลหรือหน่วยงานต่างๆ สิ่งเหล่านี้ล้วนแล้วแต่ทำให้ผู้ติดเชื้อได้ตระหนักถึงคุณค่าในตนเอง นำมาซึ่งความสุขใจและภาคภูมิใจในตน

5. การรับรู้คุณค่าและความหมายจากการเป็นผู้ติดเชื้อ HIV/AIDS

ผู้ติดเชื้อมองเห็นความงอกงามภายในจิตใจของตนที่เกิดขึ้นภายหลังการติดเชื้อ HIV/AIDS สามารถปรับมุมมองและทัศนคติต่อการติดเชื้อซึ่งจัดว่าเป็นการเปลี่ยนแปลงที่นำมาซึ่งความสูญเสียให้กลายเป็นมุมมองบวก คือ มองการติดเชื้อเป็นโอกาสในการเปลี่ยนแปลงตนเองในทางบวก ทำให้ป็นคนใหม่ที่ดีกว่าเดิม ทำให้ใช้ชีวิตที่เหบืออยู่อย่างไม่ประมาท และสามารถค้นพบความหมายในความทุกข์ของตนได้

ข้อมูลจาก

“ความหมายในชีวิตของผู้ติดเชื้อเอชไอวี/เอดส์ : การศึกษาเชิงคุณภาพแบบทีมวิจัยเห็นชอบร่วมกัน”
“Meaning in life of persons living with HIV/AIDS: a consensual qualitative research”

วิทยานิพนธ์ (ศศ.ม.) สาขาวิชาจิตวิทยาการปรึกษา คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (2553)
โดย นางสาวจุรีรัตน์ นิลจันทึก
ที่ปรึกษา รศ. ดร.อรัญญา ตุ้ยคัมภีร์
วิทยานิพนธ์ฉบับเต็ม http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/33147