News & Events

Graduation Celebration for JIPP10 & JIPP9

 

วันที่ 14-16 ธันวาคม 2565 คณบดีคณะจิตวิทยา ผศ. ดร.ณัฐสุดา เต้พันธ์ และผู้ติดตาม ประกอบด้วย รองคณบดี ผศ.ดร.กุลยา พิสิษฐ์สังฆการ ผู้ช่วยคณบดี ผศ. ดร.สมบุญ จารุเกษมทวี ผู้อำนวยการหลักสูตร JIPP อ. ดร.พจ ธรรมพีร ประธานแขนงวิชาจิตวิทยาปริชาน อ. ดร.สุภสิรี จันทวรินทร์ และ หัวหน้างานบริการการศึกษาและวิรัชกิจ คุณกรินทร์ วิลาวรณ์ ได้เดินทางไปร่วมแสดงความยินดีกับนิสิต JIPP รุ่น 10 และรุ่น 9 ในพิธีมอบปริญญาบัตรของ School of Psychology, Faculty of Health and Behavioural Sciences, University of Queensland ณ เมืองบริสเบน ประเทศออสเตรเลีย

 

ในโอกาสนี้คณาจารย์คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ยังได้ร่วมหารือกับ Prof. Virginia Slaughter, Head of School of Psychology และ Assoc. Prof. Philip Grove ในเรื่องความร่วมมือด้านวิชาการ อาทิ การปรับหลักสูตร และการขยายความร่วมมือแลกเปลี่ยนนิสิตระดับปริญญาตรีและระดับปริญญาโท อีกทั้งได้ประชุมร่วมกับ Prof. Jolanda Jetton, incoming Head of School ในเรื่องการขยายความร่วมมือด้านการวิจัย และการจัดประชุมวิชาการระดับนานาชาติ (International conference) ร่วมกันในปี 2023

 

นอกจากนี้ คณาจารย์คณะจิตวิทยา ได้พบปะพูดคุยกับนิสิต JIPP รุ่น 11 ที่อยู่ในระหว่างการศึกษาที่ University of Queensland อีกด้วย

 

 

Fixed and growth mindset – กรอบความคิดแบบยึดติด-เติบโต

 

 

 

กรอบความคิดแบบยึดติด-เติบโต มีรากฐานมาจากทฤษฎีบุคลิกภาพด้านความคิด ว่าบุคคลมีการตอบสนองอยู่ 2 ประเภท คือ แบบช่วยตนเองไม่ได้ (helpless) และ แบบเน้นการเรียนรู้ (mastery orientation)

 

บุคคลที่ตอบสนองต่อสถานการณ์ใด ๆ แบบช่วยเหลือตัวเองไม่ได้มักหลีกหนีปัญหาเมื่อเจออุปสรรค ส่วนการตอบสนองแบบเน้นการเรียนรู้จะเผชิญกับปัญหาแม้เจออุปสรรค ซึ่งความแตกต่างกันในแต่ละบุคคลและได้พัฒนาต่อมาเป็นทฤษฎีความเชื่อส่วนบุคคลหรือหรือกรอบความคิดแบบยึดติด-เติบโต

 

คนที่มีความเชื่อว่าความฉลาด ความสามารถ เป็นสิ่งที่ติดตัวมาตั้งแต่เกิด เปลี่ยนแปลงไม่ได้ เรียกว่าเป็นคนมีกรอบความคิดแบบยึดติด (fixed mindset) ส่วนคนที่เชื่อว่าความฉลาด ความสามารถ สามารถเปลี่ยนแปลงได้ และคนเราสามารถฉลาดหรือเก่งขึ้นได้โดยใช้ความพยายามกับสิ่งนั้น เรียกว่กรอบความคิดแบบเติบโต (growth mindset)

 

ผู้มีกรอบความคิดแบบยึดติดจะมีเป้าหมายยึดติดกับผลลัพธ์ ซึ่งเน้นการพิสูจน์ตนเองเพื่อให้ได้รับคำชมและหลีกเลี่ยงคำตำหนิ ส่วนผู้มีกรอบความคิดแบบเติบโตจะมีเป้าหมายแบบมุ่งเน้นการเรียนรู้ ซึ่งเป็นเป้าหมายที่เน้นการพัฒนาตนเองและการเรียนรู้ ซึ่งมีทั้งข้อดีและข้อเสียต่างกัน

 

คนที่มีมองว่าความสามารถปรับเปลี่ยนได้ นอกจากจะพัฒนาตนเองได้ดีกว่า ยอมรับคำแนะนำมากกว่า ยอมรับคนอื่นได้มากกว่า มีแนวโน้มในการต้องการคนยกย่อง สรรเสริญน้อยกว่า และทำงานที่ท้าทายได้มากกว่าคนที่มีกรอบความคิดแบบยึดติด

 

อย่างไรก็ดี ข้อเสียของผู้มีกรอบความคิดแบบเติบโต คือ เมื่อบุคคลทำสิ่งใหม่ ๆ แล้วพยายามอย่างสุดความสามารถแต่ก็ยังไม่สำเร็จ เขาจะรู้สึกแย่มากกว่าคนที่มีกรอบความคิดแบบยึดติด อีกทั้ง เมื่อเขามองตนเองว่าพยายามจึงจะสำเร็จ เขาก็จะคาดหวังในคนอื่นพยายามด้วย ซึ่งอาจทำให้มีปัญหาในความสัมพันธ์เพราะเขาจะคิดว่าคนอื่นพยายามไม่พอ นอกจากนี้ ผู้มีกรอบความคิดแบบเติบโตมักมองไปในอนาคต แต่ผู้มีกรอบความคิดแบบยึดติดมักอยู่กับปัจจุบันมากกว่า

 

กรอบความคิดแบบยึดติด-เติบโต มีพื้นฐานจากความเชื่อ ประสบการณ์ต่าง ๆ ที่เราได้รับ โดยที่เราสามารถเปลี่ยนกรอบความคิดในช่วงไหนของชีวิตก็ได้เพื่อที่จะประสบความสำเร็จและได้รับความพึงพอใจ ทั้งนี้คนที่มีกรอบความคิดแบบยึดติดในเรื่องหนึ่ง อาจมีกรอบความคิดแบบเติบโตในอีกเรื่องหนึ่งได้

 

*****************

 

ข้อมูลจาก

 

“ความสัมพันธ์ระหว่างการควบคุมในงานและความพึงพอใจในงาน โดยมีรูปแบบการเผชิญปัญหาเป็นตัวแปรส่งผ่านและกรอบความคิดแบบยึดติด-เติบโตเป็นตัวแปรกำกับ” โดย ภัทรพร กังวานพรชัย (2559) – http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/52349

Can you get smarter?

Can you get smarter?

 

A common belief is that a person’s cognitive ability, such as their skill at planning, attention and problem solving, is a fixed factor. But this is a misconception. There are many things that we can do to improve our cognitive ability.

 

Part of the reason for this misconception is that intelligence, which is really just one’s average cognitive ability, and IQ scores, are often described as if they were a fixed trait. A person may tell you that their IQ is 130, or whatever, as if it hasn’t changed since they were assessed many years ago. In reality, our cognitive ability changes over time, even within a day- think about how well you can concentrate when you are tired, compared to when you are refreshed.

 

It is true that people do vary a lot in their cognitive ability. And within the overall population, about 50% of that variation is due to genetic factors. But, importantly, that leaves a lot which is due to experience, and, in fact, there is almost no limit to how much we can enhance that experience aspect. A great example of this is when children are taken from homes in which the parents have trouble caring for them, and are adopted by more able families. This leads to a substantial increase in the children’s intelligence test scores (see Nisbett et al., 2012). The point is that the environments and experiences that we create for children, and for ourselves, will have either negative or positive effects on our cognitive ability, and these can be very large effects. But, fortunately, we have the ability to control that for the better.

 

 

Here are some ways that we can make ourselves smarter.


 

Firstly, education and training are powerful tools that increase cognitive ability, perhaps the most powerful tools available to us. Decades of research has shown that spending longer in formal education causes increase one’s intelligence. In fact, you can probably add about 3 IQ points for each additional year you spend in education (see Ritchie & Tucker-Drob, 2018). Even short courses over a few weeks can result in increased cognitive ability (see Crespo-Andrade et al., 2022). But if you can’t take classes, regular reading is an important and powerful way to enhance your own mind.

 

Education learning concept love of reading people reading or students studying and preparing for examination in library book lovers readers modern literature flat cartoon vector illustration

 

 

Secondly, your intelligence is completely dependent on the health or your brain. When we study psychology, we often talk of abilities and traits in very abstract ways. But in reality, every thought we ever have, every feeling we ever experience, and every action that we ever make, is the consequence of millions of physiological events in the brain. Our neurons constantly interact with glia (‘support cells’) and with blood vessels. Whatever is happening in your body, particularly your blood, affects your brain (see Pluck, 2022). A simple way to improve intelligence is to improve that environment for your brain. This could mean eating healthy food, exercising, and avoiding psychoactive substances (such as alcohol and nicotine). These will all make your brain fitter and help you to think more clearly, and make smarter decisions.

 

Thirdly, get vaccinated and keep up to date with Covid-19 boosters, and wear masks in public. There is now a lot of evidence that catching Covid can lead to neurological and cognitive disorders. We can’t avoid the disease completely, unfortunately. But the evidence suggests that severe illness (see Tsvetanov et al., 2022), or repeated infections are a particular risk cognitive impairment, and we can reduce our risk in that way.

 

Mental health awarness concept

 

Fourthly, manage your stress. We all often feel that we have to complete tasks and achieve things against time deadlines and quality standards. But there is a huge amount of psychological and neuroscience research showing how stress damages our health, and our ability to think clearly (see Marin et al., 2011). Anything that you can do to manage stress, or overall mental health, will be good for you and your brain. It may even make your performance better. Getting out of the urban environment and walking in a natural environment, such as Lumpini park, is great for stress control, and brain health in general.

 

Finally, take sleep seriously. Although psychologists still don’t know what sleep and dreaming is for, the fact that we spend so long doing it, and all animals do it (even spiders dream!) indicates that it’s doing something very important. We usually don’t remember what happens to us during sleep, but it is possible that we remain conscious the whole time. Psychologists are now realizing that during sleep we may be planning for future events, and processing and consolidating things that we learnt while awake (see Windt et al., 2016). Sleeping well will improve your future cognitive ability, and your stored knowledge and skills. We can improve our sleep quality by sticking to routines, giving ourselves enough time in bed, and making sure we have a comfortable space, that is quiet and dark.

 

Flat person sleeping at night in bed background

 

Does it matter? Well yes, psychological research has shown that better cognitive ability only ever has positive consequences for our lives, such as increased earnings, life satisfaction, family harmony, and longevity (see Brown et al., 2021). Furthermore, cognitive ability is a protective factor against a range of neurological and mental health disorders. So, we can all make small changes to improve our lives, by improving our cognitive ability.

It’s time to get smart about your cognitive health.

 

 

Author

Dr Graham Pluck

Lecturer in JIPP Program

 

 

 

References

 

Brown, M. I., Wai, J., & Chabris, C. F. (2021). Can you ever be too smart for your own good? Comparing linear and nonlinear effects of cognitive ability on life outcomes. Perspectives on Psychological Science, 16(6), 1337-1359. https://doi.org/10.1177/1745691620964122

 

Crespo-Andrade, C., Trueba, A. F., Garcés, M. S., & Pluck, G. (2022). Multicomponent intervention associated with improved emotional and cognitive outcomes of marginalized unemployed youth of Latin America. Social Sciences, 11(4), 155. https://doi.org/10.3390/socsci11040155

 

Marin, M. F., Lord, C., Andrews, J., Juster, R. P., Sindi, S., Arsenault-Lapierre, G., … & Lupien, S. J. (2011). Chronic stress, cognitive functioning and mental health. Neurobiology of Learning and Memory, 96(4), 583-595. https://doi.org/10.1016/j.nlm.2011.02.016

 

Nisbett, R. E., Aronson, J., Blair, C., Dickens, W., Flynn, J., Halpern, D. F., & Turkheimer, E. (2012). Intelligence: new findings and theoretical developments. American Psychologist, 67(2), 130-159. https://doi.org/10.1037/a0026699

 

Pluck, G. (2022). ABO blood group, socioeconomic status, and cognitive function: Evidence from college students for better visual recognition associated with the Type O phenotype. Journal of Cognitive Science, 23(4), 493-524. https://doi.org/10.17791/jcs.2022.23.4.493

 

Ritchie, S. J., & Tucker-Drob, E. M. (2018). How much does education improve intelligence? A meta-analysis. Psychological Science, 29(8), 1358-1369. https://doi.org/10.1177/0956797618774253

 

Tsvetanov, K. A., Spindler, L. R., Stamatakis, E. A., Newcombe, V. F., Lupson, V. C., Chatfield, D. A., … & CITIID-NIHR BioResource COVID-19 Collaboration. (2022). Hospitalisation for COVID-19 predicts long lasting cerebrovascular impairment: A prospective observational cohort study. NeuroImage: Clinical, 36, 103253. https://doi.org/10.1016/j.nicl.2022.103253

 

Windt, J. M., Nielsen, T., & Thompson, E. (2016). Does consciousness disappear in dreamless sleep? Trends in Cognitive Sciences, 20(12), 871-882. https://doi.org/10.1016/j.tics.2016.09.006

 

Cr. Pic – https://www.freepik.com/

การอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง “การเข้าใจเทคนิคภาพยนตร์บำบัดเบื้องต้น”

 

 

ขอเชิญชวนทุกท่านที่สนใจ เข้าร่วมการอบรมเชิงปฏิบัติการ เรื่อง

 

“การเข้าใจเทคนิคภาพยนตร์บำบัดเบื้องต้น”

 

โดยวิทยากร

นพ. การันตร์ วงศ์ปราการสันติ

จิตแพทย์โรงพยาบาลสวนปรุง

 

ในวันเสาร์ที่ 17 ธันวาคม 2565 เวลา 13.00 – 16.00 น.

ณ ห้อง 614 อาคารบรมราชชนนีศรีศตพรรษ คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

 

รายละเอียดกิจกรรม
– การผสมผสานระหว่างทฤษฎีกับ workshop ต่าง ๆ เพื่อให้เข้าใจทฤษฎีของเทคนิคภาพยนตร์บำบัดเบื้องต้น

– ความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับเทคนิคภาพยนตร์บำบัดเบื้องต้น ได้แก่ *externalization
*landscape of action
*landscape of consciousness

 

ไม่มีค่าใช้จ่าย

 

ลงทะเบียนเข้าร่วมการอบรมได้ที่ https://forms.gle/5cbAFgZVHTjJMQ8R7

รับจำนวน 30 คน เท่านั้น

สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ทาง FB Here to Heal

Special Talk “Growth mindset and academic engagement: How cultural context inspires new theories and practices.”

การบรรยายพิเศษ เรื่อง

“Growth mindset and academic engagement:
How cultural context inspires new theories and practices.”

 

Growth (fixed) mindset refers to the belief in the malleability (unchangeability) of valued personal attributes, such as intelligence, sociability and morality (Dweck, 1999; Dweck, Chiu, & Hong, 1995). Growth mindset has received much attention from both psychologists and educators because of the consistent finding that compared to others, students who possess or are situationally induced to embrace a growth mindset are more motivated to pursue challenging goals, remain resilient in the face of hardship and setbacks, improve their performance and have better emotional wellbeing. These findings confer confidence in the efficacy of using growth mindset interventions to bolster students’ resilience and social emotional competence. Subsequent intervention studies have shown that growth mindset intervention in schools can improve students’ academic performance and social-emotional wellbeing.
The sizes of psychological benefits of growth mindset intervention vary across cultural contexts. For example, the benefits are more sizeable in Western individualist cultures than Asian collectivist cultures. We attribute the small effect size of growth mindset intervention in Asian societies to three inter-related factors: (1) keen academic competition among students in Asian societies, (2) the Asian cultural belief that effort is a way to compensate for low ability, and (3) the lack of academic mobility in Asian societies. We further propose an ecological perspective to guide theory construction and practices of growth mindset educational intervention. In this talk, I will present the gist of this perspective and our attempts to develop growth mindset educational practices in Hong Kong Asian contexts.

 

 

โดยวิทยากร :
Professor Chi-yue Chiu
Dean of Social Science, Choh-Ming Li Professor of Psychology, Chinese University of Hong Kong

 

 

* บรรยายเป็นภาษาอังกฤษ

 

 

ในวันศุกร์ที่ 23 ธันวาคม 2565 เวลา 10.30 – 12.00 น.
ณ ห้อง 614 ชั้น 6 อาคารบรมราชชนนีศรีศตพรรษ คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
ฟรี ไม่มีค่าใช้จ่าย
จำกัด 60 ที่นั่งเท่านั้น
ลงทะเบียนเข้าร่วมได้ทาง
Register-Button - SiamQuant
สอบถามเพิ่มเติมติดต่อ :
คุณพิพัฒน์พน โทร 02-218-1193 อีเมล Bhibhatbhon.P@chula.ac.th

 

 


 

 

การเดินทางมายัง Faculty of Psychology, Chulalongkorn University

 

 

  • การเดินทางด้วยขนส่งสาธารณะ
    ลงรถไฟฟ้า BTS ที่สถานีสนามกีฬาแห่งชาติ หรือลงรถเมล์ป้ายสนามกีฬาแห่งชาติ หรือป้ายมาบุญครอง
    และเดินต่ออีก 3-4 นาที
  • การเดินทางด้วยรถยนต์ส่วนตัว
    สามารถจอดรถที่
    1. อาคารจุฬาพัฒน์ 14 (อาคารจอดรถ 4) ค่าบริการ : ชั่วโมงละ 20 บาท
    https://goo.gl/maps/CsiNtQd81mEv5DSa9
    2. ลานจอดรถสวนหลวงสแควร์ ค่าบริการ : 2 ชั่วโมงแรก 20 บาท จากนั้นชั่วโมงละ 20 บาท
    https://goo.gl/maps/jpqU6po83DKM5TAh7

Anxiety – ความวิตกกังวล

 

 

 

ความวิตกกังวล หมายถึง สภาวะทางอารมณ์ที่บุคคลรู้สึกกังวล กระวนกระวายใจ เครียด รู้สึกว้าเหว่ มีความคิดเกี่ยวกับความตาย รวมถึงมีอาการนอนไม่หลับ และอาการชาหรือเจ็บแปลบตามร่างกายในชีวิต

 

ความวิตกกังวลคือลักษณะอารมณ์ที่ไม่น่าพึงพอใจ ซึ่งเกิดจากการคาดการณ์ล่วงหน้าถึงอันตราย เป็นความรู้สึกของการเตรียมพร้อมที่จะเผชิญหน้ากับสิ่งที่เกิดขึ้น รวมถึงการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่ไม่คุ้นเคย หรือความขัดข้องใจที่คุกคามสวัสดิภาพ ภาวะสมดุล วิถีชีวิตของบุคคล หรือกลุ่มสังคมที่บุคคลนั้นเป็นเจ้าของอยู่

 

กล่าวได้ว่า ความวิตกกังวลไม่ได้เป็นความรู้สึกที่เกิดขึ้นกับบุคคลโดยตรงจากสถานการณ์ที่เข้ามากระทบ แต่เป็นกระบวนการที่เกิดจากการที่บุคคลประเมินความน่าจะเป็นของสถานการณ์ในอนาคต ซึ่งเป็นผลจากการที่บุคคลเรียนรู้จากประสบการณ์ในอดีตที่เคยประสบ

 

สรุปคือ ความวิตกกังวลเป็นผลจากการที่บุคคลได้รับสิ่งเร้าแล้วคิดประเมินหรือคาดคะเนว่าสิ่งเร้านั้นจะทำให้เกิดความไม่พึงพอใจหรือทำให้เกิดอันตรายต่อบุคคล ส่งผลให้บุคคลไม่สาม

 

 

สาเหตุของการเกิดความวิตกกังวล


 

ความวิตกกังวลสามารถเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางพัฒนาการในชีวิต เช่น การเปลี่ยนแปลงจากวัยเด็กเข้าสู่วัยรุ่น โดยจะเกิดความเปลี่ยนแปลงทั้งทางร่างกายและจิตใจ ส่งผลให้เกิดความวิตกกังวลและความคับข้องใจ อีกทั้งความวิตกกังวลยังสามารถเกิดจากการเปลี่ยนแปลงทางชีวภาพ เช่น การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน หรือการเจ็บป่วยทางร่างกาย หรือเกิดจากสถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกิดขึ้นในชีวิตประจำวัน เช่น การสูญเสียบุคคลอันเป็นที่รัก ความขัดแย้งกับบุคคลอื่น เป็นต้น

 

 

อาการของความวิตกกังวล


 

  1. ความรู้สึกวิตกกังวล – เป็นอาการหลักที่เกิดขึ้น บุคคลมักรายงานว่าตนเองรู้สึกวิตกกังวลเป็นอย่างมาก รู้สึกว่าตนอยู่ในภาวะตึงเครียด อึดอัด หวาดหวั่น หงุดหงิด กระวนกระวาย อารมณ์เปลี่ยนแปลงง่าย สิ้นหวัง รู้สึกว่าตนเองไร้คุณค่า ตำหนิตนเองและผู้อื่น คิดกลับไปกลับมา และมีการคาดการณ์ล่วงหน้าว่าจะมีเคราะห์ร้ายเกิดขึ้นกับตนเอง อีกทั้งรู้สึกไม่สามารถควบคุมความวิตกกังวลของตนเองได้
  2. อาการด้านร่างกาย – บุคคลที่มีความวิตกกังวลจะมีการกระตุ้นการทำงานของระบบประสาทอัตโนมัติโดยเฉพาะระบบประสาทซิมพาเธติก ทำให้การทำงานของระบบต่าง ๆ ในร่างกายเปลี่ยนแปลงไป และนำมาซึ่งอาการต่าง ๆ เช่น หัวใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว เจ็บหน้าอก เท้าเย็น เหงื่อออก กล้ามเนื้อตึง ปวดเมื่อยตามร่างกาย เบื่ออาหาร อ่อนเพลีย คลื่นไส้ ท้องอืด รู้สึกชาบริเวณปลายมือและเท้า ประจำเดือนมาผิดปกติ
  3. ปัญหาเรื่องการนอนหลับ – มีอาการนอนหลับยาก พักผ่อนไม่เพียงพอ รู้สึกไม่พึงพอใจการนอนหลับของตนเอง อาจมีปัญหาการตื่นขึ้นกลางดึกและไม่สามารถนอนหลับได้อีก ทำให้รู้สึกเหนื่อยล้า
  4. ด้านความคิด สติปัญญา และการรับรู้ – มีความหมกมุ่น ฟุ้งซ่าน ไม่มีสมาธิ ลืมง่าย สับสน ความสามารถในการตัดสินใจลดลง ระดับการรับรู้ลดลง บางครั้งมีรายงานว่าอยู่ ๆ บุคคลก็รู้สึกว่าหัวตื้อ รู้สึกโหวง ๆ
  5. อารมณ์โกรธ โมโหง่าย – มีอาการโกรธง่าย ฉุนเฉียวกับเรื่องเล็กน้อย และไม่มีสามารถควบคุมอารมณ์ของตนเองได้
  6. อาการอ่อนเพลีย – มักรู้สึกอ่อนเพลียแม้ไม่ได้ออกแรง โดยการพักผ่อนไม่ได้ช่วยให้ดีขึ้น ซึ่งอาจกระทบต่อการดำเนินชีวิตและการทำงาน
  7. ด้านพฤติกรรม – บุคคลจะแสดงออกพฤติกรรมทั้งทางคำพูดและท่าทาง เช่น หน้านิ่ว คิ้วขมวด กระสับกระส่าย กำมือแน่น พูดเร็ว พูดเรื่องซ้ำเดิม ใจลอย เคลื่อนไหวโดยไม่มีจุดหมาย พฤติกรรมถดถอย และหลีกเลี่ยงบุคคลหรือสถานการณ์ที่ก่อให้เกิดความกังวล

 

 

ระดับความวิตกกังวลของบุคคล


 

มี 4 ระดับ ดังนี้

  1. ระดับต่ำ Mild anxiety – ระดับนี้พบได้ทั่วไป เช่น การตึงเครียดจากการดำรงชีวิตประจำวัน เป็นระดับที่ทำให้บุคคลเกิดความตื่นตัว กระตือรือร้นที่จะเอาชนะปัญหา มีการรับรู้ที่ว่องไว ความจำดี สมาธิดี อารมณ์และการกระทำไม่เปลี่ยนจากปกติมากนัก รวมถึงอาจมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระเนื่องจากระบบประสาทอัตโนมัติถูกกระตุ้น เช่น หัวใจเต้นเร็วขึ้น ม่านตาขยาย ฝ่ามือมีเหงื่อออก การเคลื่อนไหวเร็วขึ้น บุคคลที่มีความวิตกกังวลระดับต่ำนี้ยังสามารถควบคุมตนเองได้ โดยอาจต้องการความช่วยเหลือบ้าง เช่น ต้องการข้อมูลเพิ่ม ต้องกาความสะดวก ต้องการให้ผู้อื่นรับรู้และเข้าใจ
  2. ระดับปานกลาง Moderate anxiety – ระดับนี้มีผลทำให้ประสาทสัมผัสและการรับรู้แคบลง ความสนใจน้อยลง ความสามารถในการเรียนรู้ลดลง อาจมีอาการทางสรีระ เช่น หายใจเข้าออกแรง รู้สึกปั่นป่วนในกระเพาะอาหาร ปวดศีรษะ บุคคลที่มีความวิตกกังวลระดับปานกลางนี้ยังสามารถแก้ปัญหาที่เกิดขึ้นกับตนเองได้
  3. ระดับรุนแรง (Severe anxiety) – ระดับนี้มีผลทำให้ประสาทสัมผัสและการรับรู้แคบลง ทำให้หมกมุ่นในรายละเอียดมากจนเกินไป ไม่สามารถจับสาระสำคัญของเรื่องใดได้ ความสามารถในการแก้ไขปัญหาลดลงและทำงานได้ไม่เต็มสมรรถภาพ เกิดความสับสน มีพฤติกรรมที่แสดงออกเพื่อปกป้องตนเองมากขึ้น และมักเป็นพฤติกรรมซ้ำ ๆ ที่สังเกตเห็นได้ เช่น กระวนกระวาย หงุดหงิด โมโหง่าย เรียกร้องเกินกว่าเหตุ ต่อต้าน ตื่นกลัว ตัวสั่น เกร็ง ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ ท้องเดิน หรือท้องผูก นอนไม่หลับ บุคคลที่มีความวิตกกังวลระดับรุนแรงนี้ต้องการความช่วยเหลือจากผู้อื่น
  4. ระดับรุนแรงมาก (Panic anxiety) – ระดับนี้มีผลทำให้บุคคลเกิดความกลัวอย่างรุนแรงมาก หรือเป็นความกลัวสุดขีด ทำให้บุคคลขาดการควบคุมตนเอง และแสดงออกถึงพฤติกรรมที่ไม่มีในสภาวะปกติ เช่น กรีดร้อง วิ่งหนีไปอย่างไรจุดหมาย หรือตกตะลึงแน่นิ่งหมดสติทันทีทันใด บุคคลที่มีความวิตกกังวลระดับรุนแรงมากนี้จะสูญเสียความเป็นตัวของตัวเองและไม่สามารถทำภารกิจเหมือนปกติได้

 

 

โรควิตกกังวล


 

คู่มือเกณฑ์การวินิจฉัยโรคทางจิตเวช DSM-5 ระบุถึงโรควิตกกังวล (Anxiety Disorder) ซึ่งมีลักษณะและระดับความรุนแรงที่แตกต่างกัน ได้แก่

  1. โรคการกลัวอยู่ในที่ชุมชน (Agoraphobia)
  2. โรคการกลัวเฉพาะเจาะจง (Specific Phobia)
  3. โรคกลัวการเข้าสังคม (Social Phobia)
  4. โรคกลัวการพูดเฉพาะสถานการณ์ (Selective Mutism)
  5. โรควิตกกังวลอย่างรุนแรง (Panic Disorder)
  6. โรควิตกกังวลจากการพลัดพราก (Separate Anxiety Disorder)
  7. โรควิตกกังวลทั่วไป (Generalized Anxiety Disorder)

 

 


 

 

“ความสัมพันธ์ระหว่างการล้อเลียนกับความซึมเศร้าและความวิตกกังวลในกลุ่มวัยรุ่นตอนต้น โดยมีคุณภาพความสัมพันธ์กับเพื่อนสนิทและการยอมรับจากเพื่อนในชั้นเรียนเป็นตัวแปรส่งผ่าน และมีความสามารถในการฟื้นพลังเป็นตัวแปรกำกับ” โดย ณัฐพล ชัยกิตติพรเลิศ (2560) – http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/59835

 

“ผลของการปรึกษาเชิงจิตวิทยารายบุคคลตามแนวการบำบัดที่เน้นการยอมรับและความมุ่งมั่นแบบสั้นต่อความวิตกกังวลของผู้สูงอายุที่มีความเจ็บป่วยเรื้อรัง” โดย สืบพงศ์ ฉัตรธัมมลักษณ์ (2558) – http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/50258

 

ภาพประกอบ https://www.freepik.com/pikisuperstar

 

 

ต้อนรับ Dr.Hisayuki Uneyama จาก Ajinomoto Co., Inc.

 

คณะจิตวิทยาต้อนรับ Dr.Hisayuki Uneyama จาก Ajinomoto Co., Inc. ในโอกาสการเข้าพบเพื่อหารือถึงความร่วมมือทางวิชาการและวิจัย กับ ผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.ณัฐสุดา เต้พันธ์ คณบดีคณะจิตวิทยา และผู้ช่วยศาสตราจารย์ ดร.กุลยา พิสิษฐ์สังฆการ รองคณบดี เมื่อวันที่ 29 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 ณ คณะจิตวิทยา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย

 

หนังสือพ็อกเก็ตบุ๊คของคณะจิตวิทยา (2555-2561)

 

หนังสือพ็อกเก็ตบุ๊คทางจิตวิทยา น่าสะสม
ติดต่อสั่งซื้อได้ทาง inbox Page Facebook : บริหารชีวิตด้วยจิตวิทยา

ส่งทางไปรษณีย์ โดยคิดค่าส่งตามจริง

 


 

 

หนังสือ
ราคาโปรโมชั่น (บาท)
เลี้ยงให้ได้เรื่อง
130
ใช้ชีวิต เรียนรู้ เปลี่ยนแปลง เติบโต
120
บริหารชีวิตด้วยจิตวิทยา
100
ปรองดองสร้างได้
90
ชีวิตไม่ยาก
80
Line of Love
60
ซื้อครบ 6 เล่ม
550 (แถมกระเป๋าผ้าพับได้)

 

 

เซตโปรโมชั่น 6 เล่ม แถมฟรี กระเป๋าผ้าพับได้

ราคา 550 บาท

 

 

 

 

เลี้ยงให้ได้เรื่อง

ราคา sale 130 บาท

 

 

 

ใช้ชีวิต เรียนรู้ เปลี่ยนแปลง เติบโต

ราคา sale 120 บาท

 

 

 

บริหารชีวิตด้วยจิตวิทยา

ราคา sale 100 บาท

 

 

 

ปรองดองสร้างได้

ราคา sale 90 บาท

 

 

 

ชีวิตไม่ยาก

ราคา sale 80 บาท

 

 

 

Line of Love

ราคา sale 60 บาท

 

 

 

 


 

ติดต่อสั่งซื้อได้ทาง inbox Page Facebook : บริหารชีวิตด้วยจิตวิทยา

ส่งทางไปรษณีย์ โดยคิดค่าส่งตามจริง

(หรือมารับด้วยตนเองที่คณะจิตวิทยา)

Emotional crisis – วิกฤตทางอารมณ์

 

 

 

 

ภาวะวิกฤตทางอารมณ์ คือ สภาวะจิตใจที่เป็นทุกข์อันเนื่องมาจากสภาพแวดล้อม สถานการณ์ที่ยากลำบาก หรือภาวะจิตใจที่ไม่เป็นสุข ไม่อาจจัดการรับมือด้วยวิธีที่เคยใช้เป็นปกติ เป็นผลให้บุคคลรู้สึกไม่มั่นคงปลอดภัย สูญเสียสภาวะของความสมดุล มีความเครียดและความรู้สึกอารมณ์รุนแรง

 

สภาพอารมณ์และความรู้สึกในระดับรุนแรง เช่น ความกลัว ความวิตกกังวลอย่างสูง ความโกรธ ความเศร้า อาจทำให้เกิดการตอบสนองอย่างรุนแรงในลักษณะการทำร้ายตนเองหรือทำร้ายผู้อื่น สภาพอารมณ์ความรู้สึกที่รุนแรงนี้เป็นผลสืบเนื่องเมื่อบุคคลเผชิญกับสถานการณ์ที่รับรู้ว่าเป็นปัญหาสำคัญ แต่ไม่สามารถแก้ไขได้ หรือไม่สามารถใช้วิธีการจัดการปัญหาที่เคยใช้มายุติปัญหานั้น ๆ ได้ สภาพอารมณ์ความรู้สึกรุนแรงอาจเพิ่มมากขึ้นจนส่งผลให้เกิดการเบี่ยงเบนพฤติกรรม ก่อให้เกิดผลเสียทั้งต่อตัวบุคคลที่กำลังเผชิญปัญหาและครอบครัว

 

ทั้งนี้ ภาวะวิกฤตทางอารมณ์จะเข้าสู่ภาวะสมดุลในระยะเวลา 4-8 สัปดาห์ อย่างไรก็ดี มีแนวคิดที่เสนอว่าผลกระทบของภาวะวิกฤตอาจส่งผลนานกว่ากรอบเวลานั้น และอาจส่งถึงตลอดช่วงชีวิต โดยสิ่งที่ตามมาเมื่อเหตุการณ์วิกฤตผ่านพ้นไปจะเป็นตัวตัดสินว่าภาวะวิกฤตนั้นจะเป็นสิ่งที่ส่งผลในระยะยาวหรือไม่

 

 

ประเภทวิกฤตทางอารมณ์


 

Baldwin (1978) แบ่งวิกฤตทางอารมณ์ที่มักพบบ่อยในการใช้ความช่วยเหลือผู้ปะสบภาวะวิกฤตออกเป็น 6 ประเภท คือ

 

1. ภาวะวิกฤตตามลักษณะปัญหา (Dispositional Crises) คือ ความรู้สึกไม่เป็นสุขอันเป็นผลจากสถานการณ์ที่เป็นปัญหา

การให้ความช่วยเหลือหลักเป็นลักษณะที่ผู้ให้บริการให้การสนับสนุนและช่วยให้ผู้รับบริการเกิดความเข้าใจในปัญหาชัดเจนขึ้น หรือให้ความช่วยเหลือเท่าที่จำเป็นหรือตามที่ผู้รับบริการต้องการ เช่น การให้ข้อมูล การให้ความรู้ การสนับสนุนหรือการส่งต่อผู้รับบริการ การช่วยเหลือภาวะวิกฤตลักษณะนี้จะไม่ได้ลงลึกไปถึงระดับอารมณ์ความรู้สึก แต่ผู้ให้บริการควรตระหนักถึงสถานการณ์วิกฤตที่ผู้รับบริการเผชิญ รวมทั้งตระหนักถึงสถานะทางอารมณ์ของผู้รับบริการ

 

2. ภาวะวิกฤตจากการเปลี่ยนแปลงตามช่วงชีวิตที่คาดการณ์ได้ (Crises of Anticipated Life Transitions) คือภาวะวิกฤตทั่วไป (Generic Crisis) อันเป็นผลจากการเปลี่ยนแปลงตามปกติในแต่ละช่วงชีวิต หรือการเปลี่ยนแปลงที่คาดการณ์ได้ ซึ่งผู้รับบริการอาจสามารถหรือไม่สามารถควบคุมสถานการณ์หรือผลลัพธ์ได้

ในภาวะวิกฤตประเภทนี้ผู้รับบริการอาจเข้ามารับบริการก่อน หลัง หรือในขณะที่กำลังอยู่ในช่วงการเปลี่ยนแปลง การให้ความช่วยเหลือวิกฤตประเภทนี้ ผู้ให้บริการควรช่วยให้ผู้รับบริการเกิดความเข้าใจในการเปลี่ยนแปลงอย่างถ่องแท้ และช่วยให้ผู้รับบริการสำรวจผลทางจิตใจที่อาจเกิดขึ้นตามมา หรือช่วยให้ผู้รับบริการพร้อมรับมือกับผลที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลง

 

3. ภาวะวิกฤตซึ่งเป็นผลจากความเครียดจากการถูกกระทบกระเทือนจิตใจ (Crises Resulting from Traumatic Stress) คือ ภาวะวิกฤตทางอารมณ์ที่เกิดขึ้นฉับพลันเมื่อบุคคลถูกกระตุ้นในเกิดความเครียดจากปัจจัยภายนอกหรือจากสถานการณ์ที่ไม่คาดคิดและไม่อาจควบคุมได้ นำไปสู่ผลกระทบทางความรู้สึกที่ท่วมทันรุนแรง การเผชิญกับสิ่งไม่คาดคิดอาจทำให้บุคคลมีความสามารถในการจัดการรับมือลดลงไปชั่วขณะ และบุคคลมักต้องเรียนรู้วิธีจัดการอื่น ๆ เพื่อรับมือกับสถาการณ์ที่ไม่เคยเจอมาก่อน สิ่งที่กระตุ้นความเครียดในตัวบุคคลจนเกิดเป็นภาวะวิกฤตทางอารมณ์นั้นอาจเป็นได้ทั้งเหตุการณ์ใดเหตุการณ์หนึ่งที่กระทบกระเทือนจิตใจมาก หรือเกิดจากการรวมกันของหลาย ๆ เหตุการณ์ในระยะเวลาใกล้เคียงกัน ผลกระทบทางจิตใจอาจทำให้ผู้รับบริการเกิดการรับมือปัญหาที่ไม่เหมาะสม

ดังนั้นงานหลักของผู้ให้บริการในกรณีภาวะวิกฤตประเภทนี้คือ การให้การสนับสนุนช่วยเหลือและเอื้อให้ผู้รับบริการตระหนักและเข้าใจถึงผลกระทบของสถานการณ์ รวมทั้งช่วยให้ผู้รับบริการหยิบเอาวิธีการจัดการการรับมือปัญหาที่มีอยู่มาใช้อย่างเหมาะสมหรือเอื้อให้เกิดการเรียนรู้การจัดการใหม่ ๆ

 

4. ภาวะวิกฤตจากพัฒนาการ (Maturational/Developmental Crises) คือ ภาวะวิกฤตทางอารมณ์ที่เป็นผลจากความพยายามจัดการสถานการณ์ปัญหาเชิงความสัมพันธ์ ซึ่งสามารถสะท้อนกลับไปยังปัญหาในอดีตที่ไม่ได้รับการจัดการสะสางอย่างเหมาะสม และภาวะวิกฤตประเภทนี้ก็เป็นส่วนหนึ่งของความพยายามของบุคคลที่ต้องการพัฒนาเติบโตทางด้านอารมณ์ความรู้สึก ลักษณะของภาวะวิกฤตประเภทนี้ เช่น การไม่สามารถพึ่งพาตนเอง ความขัดแย้งทางค่านิยม ความสามารถในการผูกพันกับผู้อื่นในเชิงอารมณ์ความรู้สึก

แนวในความช่วยเหลือคือ การทำความเข้าใจปัญหาเบื้องลึกที่เป็นต้นเหตุให้เกิดปัญหาเชิงความสัมพันธ์ในปัจจุบัน และการหาวิธีการตอบสนองต่อผู้อื่นอย่างเหมาะสมเมื่อต้องเผชิญกับความขัดแย้ง

 

5. ภาวะวิกฤตที่สะท้อนถึงพยาธิสภาพทางจิตใจ (Crises Reflecting Psychopathology) คือ สภาวะที่พยาธิสภาพทางจิตใจเป็นตัวเร่งให้เกิดภาวะวิกฤต หรือมีส่วนสำคัญที่ทำให้บุคคลไม่สามารถจัดการรับมือปัญหาอย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ เช่น การมีปัญหาทางจิตเวช กล่าวคือปัญหาทางพยาธิสภาพทางจิตใจของผู้รับบริการซึ่งทำให้เกิดการตอบสนองการจัดการรับมือปัญหาที่ไม่เหมาะสมเป็นสิ่งที่ทำให้เกิดภาวะวิกฤตมากกว่าที่จะมีสาเหตุมาจากตัวเหตุการณ์ที่เข้ามากระตุ้น

เป้าหมายหลักในการให้ความช่วยเหลือผู้ที่เผชิญภาวะวิกฤตประเภทนี้คือ การลดความตึงเครียดในตัวผู้รับบริการให้อยู่ในระดับที่จัดการได้ และส่งเสริมให้เกิดการตอบสนองต่อสถานการณ์ตึงเครียดที่เหมาะสม

 

6. ภาวะฉุกเฉินทางจิตเวช (Psychiatric Emergencies) คือ ภาวะวิกฤตที่ทำให้การทำงานปกติทางร่างกายและจิตใจเกิดบกพร่องอย่างรุนแรง จนทำให้บุคคลไม่สามารถรับผิดชอบต่อตนเองได้ ลักษณะของวิกฤตประเภทนี้ เช่น ผู้ที่พยายามฆ่าตัวตาย หรือผู้ที่เสพยาเกินขนาด

การให้ความช่วยเหลือบุคคลที่ประสบภาวะวิกฤตประเภทนี้ต้องอาศัยความรวดเร็วและมีประสิทธิภาพ โดยเน้นการประเมินสภาวะจิตใจและสภาพร่างกายของผู้รับบริการ เน้นการทำความเข้าใจถึงเหตุการณ์ที่นำมาสู่ภาวะฉุกเฉินนี้ และเน้นให้ความช่วยเหลือที่จำเป็นตามอาการของผู้รับบริการอย่างเหมาะสมและมีประสิทธิภาพ

 

 

แนวทางการปรึกษาเชิงจิตวิทยาเพื่อช่วยเหลือผู้ประสบภาวะวิกฤต


 

Kanel (2012) สรุปว่าการปรับเปลี่ยนมุมมองการรับรู้ที่มีต่อปัญหาที่เกิดขึ้นเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้บุคคลไม่ตกอยู่ในภาวะวิกฤตทางอารมณ์ เมื่อบุคคลสามารถปรับการรับรู้ปัญหาและมีทักษะการรับมือปัญหาเพิ่มขึ้น ก็จะส่งผลให้ความรู้สึกไม่เป็นสุขลดลง ซึ่งส่งผลต่อเนื่องให้มีระดับพฤติกรรมดีขึ้น

 

สอดคล้องกับ Hoff และคณะ (2009) ที่ระบุว่าวิธีการเข้าช่วยเหลือควรอาศัยพื้นฐานจากมุมมองความคิด ความรู้สึก และการกระทำของผู้ประสบภาวะวิกฤต และปรับให้เหมาะสมกับสาเหตุที่มาของภาวะวิกฤต โดยแนวทางการช่วยเหลือผู้รับบริการนั้นมุ่งไปยังการจัดการรับมือภาวะวิกฤตทั้งทางด้านอารมณ์ ความคิด และพฤติกรรม ประกอบด้วยแนวทางดังนี้

 

  1. ฟังอย่างตั้งใจและห่วงใย ผู้เผชิญภาวะวิกฤตมักมีความรู้สึกละอายใจที่ตนไม่สามารถจัดการรับมือปัญหาได้ การมีผู้ฟังที่ดีรับฟังจะช่วยให้บุคคลนั้นรู้สึกมีความสำคัญและรู้สึกว่าตนสมควรได้รับความช่วยเหลือแม้ว่าปัญหาที่เผชิญอาจจะดูไม่ใช่เรื่องใหญ่
  2. สนับสนุนการแสดงอารมณ์ความรู้สึกอย่างเปิดเผย ผู้ที่เผชิญภาวะวิกฤตบางรายจะเก็บความรู้สึก เช่น โกรธ เสียใจ หงุดหงิด ไม่พอใจ สิ้นหวัง การเชื่อมโยงอารมณ์แง่ลบที่มีต่อการแสดงอารมณ์ความรู้สึกในวัยเด็ก หรือเหตุผลทางวัฒนธรรม มีส่วนต่อการแสดงความรู้สึกเมื่อเกิดสถานการณ์ที่กระทบจิตใจ การที่ผู้ให้บริการยอมรับความรู้สึกเชิงลบนั้นจะช่วยให้ผู้รับบริการรู้สึกดีขึ้นได้ทันที ทั้งยังเป็นจุดเริ่มต้นของการรับมือปัญหาที่มีประสิทธิภาพในอนาคต
  3. ช่วยให้บุคคลเกิดความเข้าใจในภาวะวิกฤต ผู้ให้บริการสามารถช่วยให้บุคคลมองเห็นปัจจัยหลาย ๆ อย่างที่มีส่วนทำให้เกิดสถานการณ์วิกฤต และช่วยขจัดความรู้สึกโทษตัวเอง ผู้รับบริการควรได้สำรวจปัญหาในภาพรวม ซึ่งรวมทั้งผลทางกายภาพและพฤติกรรมซึ่งอาจเกี่ยวเนื่องกับภาวะวิกฤต
  4. ช่วยให้บุคคลยอมรับความเป็นจริง บุคคลที่เผชิญภาวะวิกฤตบางคนจะรู้สึกว่าตนตกเป็นผู้เคราะห์ร้ายและโทษคนอื่น โดยเฉพาะผู้ที่เผชิญภาวะวิกฤตที่สาเหตุมาจากสภาพสังคม ไม่เพียงเป็นแค่ความรู้สึก แต่บุคคลอยู่ในฐานะของผู้เคราะห์ร้ายจริง ๆ การช่วยเหลือทำได้โดยเอื้อให้บุคคลนั้นสื่อความโกรธออกมาเป็นการกระทำที่จะเปลี่ยนการกดขี่ทางสังคม
  5. ช่วยให้บุคคลได้สำรวจแนวทางใหม่ ๆ ที่จะจัดการรับมือปัญหา ในบางกรณีบุคคลจะไม่ใช้วิธีจัดการรับมือปัญหาแบบเดิมที่เคยใช้อีก ผู้ให้บริการสามารถชวนให้ผู้รับบริการสำรวจวิธีการรับมือที่เคยใช้แล้วประสบผลสำเร็จ และค้นหาว่าวิธีนี้น่าจะยังใช้ได้อยู่หรือไม่ หรือสามารถเรียนรู้การตอบสนองต่อปัญหาด้วยการรับมือรูปแบบใหม่
  6. เชื่อมโยงบุคคลเข้ากับเครือข่ายทางสังคม การสำรวจแนวทางการจัดการปัญหาใหม่ ๆ จะนำสู่การเชื่อมโยงสังคม เนื่องจากบุคคลที่เผชิญภาวะวิกฤตมักตัดขาดตนเองออกจากผู้อื่น การเยียวยารักษาจึงจำเป็นต้องเชื่อมความสัมพันธ์นั้นใหม่ หรือสร้างความสัมพันธ์ใหม่ ในทางเดียวกัน นอกจากเอื้อการเชื่อมสัมพันธภาพกับสังคม ผู้ให้บริการยังมีส่วนที่เอื้อให้ผู้รับบริการตัดความสัมพันธ์ที่ส่งผลลบต่อจิตใจ
  7. เน้นย้ำถึงวิธีการจัดการใหม่ที่ได้เรียนรู้ ประเมินผลที่ได้รับจากการปรึกษาและติดตามผลหลังผ่านพ้นภาวะวิกฤต บุคคลต้องการเวลาเพื่อที่จะใช้แนวทางที่เรียนรู้มาใช้กับปัญหา แนวทางที่ผลควรได้รับการสนับสนุน แนวทางที่ไม่ได้ผลก็ควรละทิ้ง และค้นหาแนวทางใหม่ๆ

 

 


 

 

ข้อมูลจาก

 

“ประสบการณ์ทางจิตใจในการเข้าร่วมกลุ่มการปรึกษาเชิงจิตวิทยาที่มีศิลปะเป็นสื่อของนิสิตนักศึกษาที่มีแนวโน้มภาวะวิกฤตทางอารมณ์” โดย อัจจิมา อาภานันท์ (2557) – http://cuir.car.chula.ac.th/handle/123456789/45468

 

ภาพประกอบ https://www.freepik.com/starline

 

 

จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกพัฒนาการช้าหรือไม่

 

จะรู้ได้อย่างไรว่าลูกพัฒนาการช้าหรือไม่ ก่อนอื่นคงต้องทำความเข้าใจกับคำว่าพัฒนาการเสียก่อน

 

พัฒนาการ คือ การเปลี่ยนแปลงด้านการทำหน้าที่ (Function) และวุฒิภาวะ (maturation) ของอวัยวะต่าง ๆ เมื่อเวลาผ่านไปตัวบุคคลสามารถทำหน้าที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ทำสิ่งที่ยากและสลับซับซ้อนได้มากขึ้น ตลอดจนมีการเพิ่มทักษะใหม่ ๆ รวมทั้งมีความสามารถในการปรับตัวต่อสภาพแวดล้อมหรือสภาวะใหม่ในบริบทของครอบครัวและสังคม

 

พัฒนาการนั้นเป็นสิ่งที่คงที่แน่นอน พัฒนาการมนุษย์เป็นกระบวนการเปลี่ยนแปลงที่ต่อเนื่องตั้งแต่ปฏิสนธิดำเนินไปตลอดชีวิต ซึ่งพัฒนาการของแต่ละบุคคลจะมีลำดับขั้นตอนการพัฒนาในลักษณะเดียวกัน แต่อัตราและระยะเวลาในการผ่านขั้นตอนต่าง ๆ อาจแตกต่างกัน และพัฒนาการจะมีการเปลี่ยนแปลงที่สามารถคาดการณ์ได้ว่าจากพัฒนาการนี้ พัฒนาการที่ต้องทำได้ต่อไปคืออะไร เช่น เด็กแรกเกิดจากนอนหงาย เริ่มชันคอได้ เริ่มยกอกได้ในท่านอนคว่ำ จากนั้นจะพลิกคว่ำได้เอง

 

กล่าวโดยสรุปคือ พัฒนาการของเด็กทุกคนมีลำดับที่เหมือนกัน และพัฒนาไปตามขั้นตอน ดังนั้นผู้ปกครองอย่าคาดหวังว่าลูกจะพัฒนากระโดดข้ามพัฒนาการในแต่ละขั้นตอน ควรให้เด็กพัฒนาอย่างมีประสิทธิภาพในแต่ละขั้นตอน ซึ่งใช้เวลาในการพัฒนาแตกต่างกัน ไม่ควรเปรียบเทียบเด็กแต่ละคน

 

Flat design stages of a baby boy set

 

ต่อไปเรามาดูว่าพัฒนาการเด็กประกอบด้วยด้านใดบ้างเพื่อการส่งเสริมอย่างรอบด้าน ไม่ควรให้ความสำคัญด้านใดด้านหนึ่ง

 

 

พัฒนาการของเด็กประกอบด้วย


 

1. พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดใหญ่ การทรงตัว เช่น การนั่ง ยืน เดิน กระโดด วิ่ง

 

2. พัฒนาการด้านกล้ามเนื้อมัดเล็ก กิจกรรมต่าง ๆ ที่ต้องการทักษะการใช้กล้ามเนื้อมัดเล็ก เช่น การใช้กรรไกรตัดกระดาษการพับตามรอยพับ การทำงานประสานกันระหว่างมือและสายตา การใช้ช้อนตักข้าว

 

3. พัฒนาการด้านภาษาภาษา ภาษาเปรียบเหมือนรหัสที่คนในสังคมใช้ร่วมกันเป็นระบบหรือเป็นสิ่งที่แทนความคิดของคนโดยการใช้สัญลักษณ์ต่าง ๆ ที่สร้างโดยเจ้าของภาษา มีกฎเกณฑ์หรือมีไวยากรณ์ที่ควบคุมกำหนดใช้สัญลักษณ์ต่าง ๆ พัฒนาการทางภาษาพัฒนาการด้านภาษาสามารถแบ่งออก 2 ด้าน คือ (1) ความสามารถในการเข้าใจภาษา receptive language และ (2) ความสามารถในการใช้ภาษา expressive language

  • ความเข้าใจภาษา receptive language เช่น ชี้ภาพในหนังสือเมื่อบอกให้ทำตามคำสั่งได้
  • การใช้ภาษา expressive language เช่น สามารถบอกชื่อตัวเอง บอกชื่อคนภายในครอบครัว บอกชื่อเพื่อน บอกความต้องการ บอกความรู้สึก โดยใช้คำพูด

 

4. พัฒนาการด้านสติปัญญา เช่น ความคิดรวบยอด การใช้เหตุผล ยกตัวอย่างเช่น สามารถจับคู่เสียงกับรูปภาพสัตว์ได้ สามารถบอกได้ว่าตัวเองชอบภาพไหน จับคู่ภาพกับการกระทำได้ เปรียบเทียบเล็กกว่า-ใหญ่กว่า สั้น-ยาวได้ ความเข้าใจจำนวน จำแนกประเภทได้

 

5. พัฒนาการด้านอารมณ์สังคม บอกความรู้สึก เข้าใจอารมณ์ตนเอง อิจฉา ภูมิใจ อาย และการมีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น การสร้างมิตรภาพระหว่างเพื่อน การเริ่มเล่นกับผู้อื่น

 

6. พัฒนาการด้านการช่วยเหลือตนเอง เด็กวัยก่อนเข้าโรงเรียนจะมีความพึงพอใจที่ได้จัดการกับร่างกายของตนเอง รวมทั้งมีความเป็นตัวของตัวเองสูง และเป็นช่วงที่เด็กจะพัฒนาทักษะใหม่ ๆ อยู่ตลอดเวลา ดังนั้นผู้ปกครองควรมีความอดทนในการรอและให้โอกาสเด็กในการทำกิจกรรมต่าง ๆ ด้วยตนเอง ช่วงแรก ๆ อาจมีถูกบ้างผิดบ้าง ควรให้โอกาสเด็กได้ทำและเรียนรู้

 

 

Students with kindergarten room elements on white

 

 

จากที่กล่าวมาข้างต้น พัฒนาการทั้ง 6 ด้านในแต่ละบุคคลจะมีลำดับขั้นตอนที่เหมือนกันแต่จะมีอัตราเร็วช้าต่างกัน ดังนั้นคุณพ่อคุณแม่ประเมินพัฒนาการลูกเบื้องต้นได้จากข้อมูลพัฒนาการในแต่ละวัย พัฒนาการในแต่ละด้านควรทำอะไรได้บ้าง อาจเช็คจากสมุดวัคซีนของลูก เมื่อพบว่าลูกของเรามีพัฒนาการที่แตกต่างไปจากวัยที่เด็กส่วนใหญ่ควรทำได้แล้ว เช่น เมื่อลูกอายุ 15 เดือนลูกเดินทรงตัวโดยไม่ต้องช่วยจับยังไม่ได้ หรือเมื่อลูกอายุ 2 ขวบแต่ยังไม่มีภาษา ไม่สามารถสื่อความหมายหรือพูดคำที่มีความหมายได้เลย

 

เมื่อพบว่าพัฒนาการของลูกไม่เป็นไปตามพัฒนาการในแต่ละวัย ควรรีบไปปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านพัฒนาการเด็ก เพราะอาจส่งผลกระทบกับพัฒนาการในขั้นต่อ ๆ ไป

 

 

 

ยกตัวอย่าง พัฒนาการของเด็ก 2 -3 ปี
พัฒนาการ
ทำได้
ทำไม่ได้
ต่อบล็อกไม้ซ้อนกัน  6  ชั้น
ขีดเส้นตรงได้
ชี้ภาพในหนังสือได้ถูกต้องเมื่อถามเป็นกริยาท่าทาง หรือหน้าที่สิ่งของ เช่น  ใครกำลังวิ่ง
ชี้เครื่องแต่งกายตามคำบอกได้ 3 อย่าง เช่น เสื้อ กางเกง รองเท้า
เข้าใจหน้าที่ของสิ่งของ เช่นแก้วไว้ใส่น้ำดื่ม
เข้าใจจำนวนความหมายว่า 1
บอกชื่อตนเองได้
บอกความต้องการ ใช้ภาษาพูดมากว่าท่าทาง
ตอบคำถาม อะไร ที่ไหน ได้
การพูดชัดเจนพอที่ทำให้คนคุ้นเคยฟังเข้าใจร้อยละ 75
รู้จักอวัยวะ 6 ส่วน
สามารภจับคู่เสียงร้องของสัตว์ได้
จับคู่ภาพกับวัตถุจริงได้
ใช้ช้อนในการรับประทานอาหารได้
ใส่และถอดเสื้อผ้าเองได้

 

 

จากตารางเป็นตัวอย่างของพัฒนาการเด็กในช่วงวัย 2-3 ปี นั่นคือ เมื่ออายุอยู่ในช่วง 2 ปี ยังทำไม่ได้ทุกข้อ คุณพ่อคุณแม่ส่งเสริมให้เด็กได้มีโอกาสในการลงมือทำ แต่เมื่ออายุถึง 3 ปี ต้องทำได้ทุกข้อ หากยังทำไม่ได้ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเพื่อการสร้างเสริมพัฒนาการได้อย่างถูกต้อง

 

 

 


 

 

บทความโดย

 

คุณณัฎฐภรณ์ ขุนไชย

นักจิตวิทยา ประจำศูนย์จิตวิทยาพัฒนาการและความสัมพันธ์ระหว่างวัย

Faculty of Psychology, Chulalongkorn University